در زمانه‌ای که غول‌های فناوری پا به میدان سخت‌افزار گذاشته‌اند استارت اپ ها برای رقابت چه باید بکنند؟
مونوپولی در عرصه تکنولوژی یا قبرستان گجت‌ها؟!
کریس کوئینترو یکی از همکاران شتابدهنده بولت است، شتابدهنده‌ای که به صورت تخصصی در حوزه سخت‌افزار فعالیت می‌کند. او در این مقاله آینده‌نگرانه به این نکته کلیدی می‌پردازد که جنگ آینده تکنولوژی در کدام حوزه رخ خواهد داد. البته به واکاوری انگیزه‌های توجه ویژه غول‌هایی چون آمازون و اپل به دنیای سخت‌افزار پرداخته‌است. او توصیه‌های جالبی هم برای استارتاپ‌های سخت‌افزاری دارد.
مدتی است که مشغول گفتگو با بنیان‌گذاران استارت اپ ها درباره سلطه شرکت‌هایی چون اپل، گوگل، آمازون و فیسبوک هستم. قدرت مونوپولی‌وار آنها در عرصه نرمافزار ستودنی است. با اینحال به جز اپل که یدی طولا در زمینه سخت‌افزاری هم دارد، باقی این شرکت‌ها اخیرا تصمیم به قوی‌کردن بازوی سخت‌افزاری خود گرفته‌اند. در هر یک از ایونت‌هایی که یکی از این شرکت‌ها قصد معرفی محصول و دست‌آوردی نو را دارد، استارت‌آپ‌های دیگر به نظاره نشسته‌اند تا ببینند این محصول تازه قصد بلعیدن یا کپی کردن کدام دستاورد از شرکت رقیب را دارد. حالا قبرستانی از محصولات نو و کهنه شرکت‌های بزرگ را شاهدیم که روز به روز بزرگ‌تر می‌شود:
- قبل از آمازون اکو، ایوی را دیده‌بودیم.
- قبل از ساعت هوشمند اپل، پبل در بازار تکنولوژی تنفس می‌کرد.
- پیش از اکو شو، نیوکلوز را داشتیم.
- و قبل‌تر از ایرپدهای اپل، داپرلب به بازار راه یافته‌بود.
تا چندی پیش خبری از ابعاد سخت‌افزاری در گوگل و آمازون فیسبوک نبود. حالا هر سه این شرکت‌ها که سال‌ها اسم تکنولوژی‌های نرم‌افزاری را یدک کشیده‌اند. به دنبال راهی برای تسری دادن سلطه خود در دنیای سخت‌افزار هستند. پیکسل، کروم‌کست، نست و دراپ‌کم ابزارهای سخت‌افزاری گوگل شده‌اند. آمازون با راه‌اندازی شرکت کامپیوتری سخت‌افزاری لب۱۲۶، هر چه بیشتر در مسیر توسعه محصولاتش چون کیندل (کتابخوان هوشمند) و اکو (اسپیکر هوشمند) می‌تازد. فیسبوک هم از قافله عقب نمانده و با راه‌اندازی آزمایشگاه سخت‌افزاری ۴۰۴ رویاهایش در مسیر ساختن یک پلتفرم سخت‌افزاری را عملی می‌کند.
قدرت محصولات متحد در عالم تکنولوژی
به نظر می‌رسد دلیل اصلی این همه تمرکز بر توسعه بال سخت‌افزاری شرکت‌های بزرگ تکنولوژی، توجه هر چه بیشتر به محصولات متحد در آنها باشد. منظور از محصولات متحد آن دستاوردهایی است که همگام با ویژگی‌های نرم‌افزاری، شاخصه‌های منحصربه‌فرد سخت‌افزاری هم داشته باشند. به محصولات شرکت دل فکر کنید که عمده تمرکزش بر سخت‌افزار است. به عنوان یک مشتری تمام سعی‌تان را می‌کنید تا از میان آن همه ویژگی ریز و درشت سخت‌افزاری، محصولی با بهترین کیفیت سخت‌افزاری و ناز‌ل‌ترین قیمت را تهیه کنید. از سوی دیگر اگر به عنوان یک مخاطب به فیسبوک فکر کنید، فقط می‌توانید در پی لانچ شدن آخرین نسخه اپلیکیشن و از بین رفتن باگ‌های نرم‌افزاری باشید.
اما محصولات متحد در دنیای تکنولوژی همان‌هایی هستند که نرمافزار و سخت‌افزار را با هم پیش برده‌اند. طولانی‌ترین مثال آن محصولات اپل هستند که توانسته راه رقابت شرکت‌های مشابه را سد کند. سه ویژگی بارز در تکنولوژی‌های این شرکت به چشم می‌خورد که این روزها رقبای دیگرش برای توسعه قدرت خود به سمت این شاخصه‌های در حرکت هستند.
افزایش هزینه‌های تعویض
من ۳۵۰ کتاب در کتابخانه مجازی‌ام در کیندل دارم. در این حالت امکان تعویض این محصول و خرید یک کتابخوان مجازی جایگزین صفردرصد است. محصولاتی که امکان ذخیره اطلاعات را دارند، مصرف‌کننده را جلو می‌اندازند.
کاهش اصطکاک
دراپ‌کم (dropcam) محصولی است که توانست با اضافه کردن قابلیت ساده دوربین امنیتی مشتریانش را چند برابر کند. لحظه ادغام ویژگی‌های نرم‌افزاری و سخت‌افزاری به معنای افزایش مصرف محصول تکنولوژیک است.
اثرات شبکه‌ای مبتنی بر داده‌ها
هر یک از کاربران محصول آمازون اکو به دنبال راهی هستند تا این اسپیکر هوشمند صدای آنها را بهتر تشخیص دهد. در دنیایی که مبتنی بر داده‌های یادگیری ماشینی است، سخت‌افزار قدرتمند ابزاری انحصاری در دست شرکت‌های تکنولوژیک است تا هر چه بیشتر اطلاعاتی از مشتریان جمع‌آوری کنند. اطلاعاتی که شرکت رقیب به آنها دسترسی ندارند. هر چه داده‌های بیشتری از مشتری به دست بیاید، شرکت می‌تواند الگوریتم‌های خود را ارتقا بخشد و باز مشتریان بیشتری را به محصول خود جلب کند. پس سخت‌افزار قدرتمند ابزاری در جهت توسعه طراحی نرمافزار خواهد بود.
اپل مدتی است که محصولات متحد نرم‌افزاری-سخت‌افزاری را الگوی توسعه خود قرار‌داده و بی‌دلیل نیست که عنوان باارزش‌ترین شرکت دنیا را از آن خود کرده‌است. حالا رقبایش در پی آنند تا از قافله عقب نمانند و با در پیش‌گرفتن همین استراتژی گوی سبقت را از هم بربایند. هر چند به نظر می‌رسد همه آنها مدل تولیدات اپل را تقلید می‌کنند، اما این به معنای عدم موفقیتشان در تولید محصولات متحد نرم‌افزاری-سخت‌افزاری نیست.
جنگ بعدی در دنیای پلتفرم‌ها خواهد بود
در روزگاری نه چندان دور لپ‌تاپ جای پی‌سی را گرفت و کمی بعدتر از آن اسمارت‌فون‌ها جایگزین نوت‌بوک‌ها شدند. حالا در زمانی که هنوز بسیاری از ما سرگرم لپ‌تاپ و گوشی موبایل هوشمندمان هستیم. یادگیری ماشینی به میان‌آمده و اشکال جدیدی از ارتباط میان انسان و ماشین را رقم زده‌است.
اسپیکرهای هوشمند به بازار آمده‌اند. واقعیت مجازی در حال پیش‌روی است و طولی نمی‌کشد که به واسطه ارتباط میان ربات و انسان اشکال جدیدی از تکنولوژی به زندگی روزمره ما راه پیدا می‌کنند. اگر در دنیای تکنولوژی که دیگر حد و مرز در آن معنا ندارد، جنگی شکل بگیرد، میان پلتفرم‌های متنوع تکنولوژی خواهد بود. هد‌ست‌های هوشمند، ساعت هوشمند، عینک‌های هوشمند همه و همه از نوع تکنولوژی یادگیری ماشینی هستند. که در این میان سهم اسپیکر هوشمند تا این لحظه در بازار از همه بیشتر بوده است. آمازون و محصولش آمازون اکو تا کنون ۷۵ درصد سهم بازار در این عرصه را از آن خود کرده است. و بعد از آن گوگل و اپل با هم مشغول به رقابت هستند.
هنوز بر کسی آشکار نیست که این شرکت‌ها با کار گذاشتن اسپیکرهای هوشمند و ضبط کردن صداها و دیگر اتفاقات روزمره در خانه‌های ما قرار است چقدر سود‌کنند. یکی از اهداف آمازون از فروش آمازون اکو، افزایش خرید کاربران از وبسایتش بود در حالی که کاربران زیادی در یک نظر نسجی در وبسایت اذعان کرده بودند خریدشان از آمازون بعد از حضور آمازون اکو در خانه‌هایشان بیشتر نشده. بیشترین کاربری‌های آمازون اکو برای کاربران پخش موسیقی، پخش صدای تماس‌های تلفنی و روشن و خاموش کردن چراغ‌های خانه است.
هر چند تا این لحظه سهم اسپیکرهای هوشمند در بازار تکنولوژی زیاد بوده، به نظر نمی‌رسد این محصولات هدف انقلاب تکنولوژی بعدی باشند. به نظر می‌رسد حتی خود شرکت‌های تولید کننده هم به این موضوع آگاه باشند و قصد سرمایه‌گذاری بیش از حد بر محصولی که قرار نیست چندان هم شگفتی آفرین باشد، نداشته باشند.
معنای تمام این ماجراها برای استارت اپ ها چیست؟
آنچه از تمام این ماجرا برمی‌آید این است که شرکت‌های غول‌پیکر تکنولوژی در حال جابجایی سخت‌افزار و نرمافزار پیشرفته در تمام جهان هستند. هدف آنها پول در آوردن نیست، بلکه می‌خواهند بازار را در دست داشته باشند. در چنین شرایطی ورود به رقابت در عرصه سخت‌افزار و نرمافزار برای استارت اپ های جوان بسیار بعید و دور از ذهن است.
به عبارت دیگر ورود به عرصه رقابتی که پیشتر مونوپولی‌ها آن را انحصاری کنند ممکن به نظر نمی‌رسد. نمی‌توان به استارت اپ ها توصیه کرد که زمین بازی را ترک کنند، اما باید به آنها گفت دست روی محصولاتی بگذارند که به بعد سخت‌افزاری و نرم‌افزاری آن اطمینان زیادی دارند. وای بر استارت‌آپی که بدون دانستن این قواعد وارد این بازی مونوپولی شود!